Α. Σύμφωνα με το άρθρο 739 ΚΠολΔ, όλες οι υποθέσεις που αναφέρονται στα άρθρα 782 έως 866 ΚΠολΔ υπάγονται στην ειδική διαδικασία της εκουσίας δικαιοδοσίας των άρθρων 741 έως 781 ΚΠολΔ, ως καθώς άλλη υπόθεση που υπάγεται με διάταξη νόμου στη διαδικασία αυτή.
Β. Με το άρθρο 121 ΕισΝΑΚ, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο τέταρτο του ν. 3089/2002, στις περιπτώσεις των άρθρων 42,46,79,105,111,1350 παράγραφος 2, 1352 εδ. Β, 1368, 1407, 1441, 1457, 1458, 1522, 1525, 1526, 1532, 1533, 1660 έως 1663, 1667, 1865, 1866, 1868, 1908, 1913, 1917 παράγραφος 2, 1919, 1920, 1956, 1965, 2021, 2024, 2027, 2028, 2031 ΑΚ, καθώς και σε κάθε δίκη που αφορά την υιοθεσία, την επιτροπεία, την δικαστική συμπαράσταση ή την επιμέλεια ξένων υποθέσεων, εφαρμόζεται η διαδικασία της εκουσίας δικαιοδοσίας του ΚΠολΔ.
Γ. Με τον ν. 4334/2015, που τροποποίησε το άρθρο 740 ΚΠολΔ, σε συνδυασμό με το άρθρο 739 ΚΠολΔ, καθιερώνεται εκ νέου από 1-1-2016 τεκμήριο αρμοδιότητας υπέρ του Μονομελούς Πρωτοδικείου για τις υποθέσεις που εκδικάζονται με την διαδικασία της εκουσίας δικαιοδοσίας.
Δ. Επιπλέον στην αρμοδιότητα του Μονομελούς Πρωτοδικείου υπάγεται, η θέση προσώπου σε ακούσια νοσηλεία, σύμφωνα με τις διατάξεις του ουσιαστικού δικαίου, καθώς και η ανακοπή των άρθρων 787 ΚΠολΔ και του άρθρου 82 ΑΚ.
Ε. Στην αρμοδιότητα των Πολυμελών Πρωτοδικείων υπάγονται οι υποθέσεις που αφορούν την ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή
ΣΤ. Στην αρμοδιότητα του Ειρηνοδικείου υπάγονται υποθέσεις μόνο κατ εξαίρεση, δηλαδή όσες ειδική διάταξη νόμου αναθέτει σε αυτό.
Ζ. Στις κατ εξαίρεση υπαγόμενες στο Ειρηνοδικείο υποθέσεις εκουσίας δικαιοδοσίας δεν περιλαμβάνεται η επιτροπεία ανηλίκων, με αποτέλεσμα η αρμοδιότητα για τον διορισμό ειδικού επιτρόπου ανηλίκου να ανήκει στην αρμοδιότητα του Μονομελούς Πρωτοδικείου.
Η. Σύμφωνα με την διάταξη του άρθρου 46 εδ. α ΚΠολΔ, το οποίο σύμφωνα με το άρθρο 741 ΚΠολΔ εφαρμόζεται και στην διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας, εάν η υπόθεση εισαχθεί σε αναρμόδιο δικαστήριο, το δικαστήριο δεν απορρίπτει την υπόθεση, αλλά την παραπέμπει στο αρμόδιο δικαστήριο. Κρίσιμος χρόνος είναι ο χρόνος της συζήτησης της υπόθεσης στο ακροατήριο