Η καταδολίευση δανειστών, τελούμενη προς βλάβη των δανειστών, με την από τον οφειλέτη απαλλοτρίωση της περιουσίας του, ώστε να καθίσταται έναντι αυτών αναξιόχρεος, γιατί η υπόλοιπη περιουσία του δεν αρκεί για την ικανοποίησή τους, στην ποινική δίκη ρυθμίζεται από άρθρο 397 ΠΚ.
Σημείωση
Στις πολιτικές υποθέσεις ρυθμίζεται από τα άρθρα 939 επ. ΑΚ και συμπληρωματικά από τις ι διατάξεις περί αδικοπραξιών.
Η καταδολιευτική απαλλοτρίωση πληροί την αντικειμενική υπόσταση του εγκλήματος του άρθρου 397 ΠΚ, σύμφωνα με το οποίο «1. Ο οφειλέτης ο οποίος εν γνώσει ματαιώνει ολικά ή εν μέρει την ικανοποίηση του δανειστή του εκποιώντας ή αποκρύπτοντας στοιχεία της περιουσίας του τιμωρείται με φυλάκιση έως δύο έτη ή χρηματική ποινή. 2. Με την ποινή της προηγούμενης παραγράφου τιμωρείται και ο οφειλέτης ο οποίος εν γνώσει ματαιώνει ολικά ή εν μέρει την ικανοποίηση του δανειστή του που έχει σε βάρος του βέβαιη και εκκαθαρισμένη απαίτηση, αν ενόψει της επικείμενης εκπλήρωσης της υποχρέωσής του: α) βλάπτει, καταστρέφει, καθιστά χωρίς αξία, αποκρύπτει ή απαλλοτριώνει χωρίς ισότιμο και αξιόχρεο αντάλλαγμα οποιοδήποτε περιουσιακό του στοιχείο ή β) κατασκευάζει ψεύτικα χρέη ή ψεύτικες δικαιοπραξίες. 3. Με φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών και χρηματική ποινή τιμωρούνται οι πράξεις των προηγούμενων παραγράφων αν η περιουσιακή ζημία που προκλήθηκε στον δανειστή είναι ιδιαίτερα μεγάλη. 4. Οι ποινές των προηγούμενων παραγράφων επιβάλλονται και σε εκείνον που επιχειρεί τις πράξεις υπέρ του οφειλέτη».
α) Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει ότι το έγκλημα της καταδολίευσης δανειστών μπορεί να τελεστεί με τέσσερις τρόπους, α) με βλάβη, καταστροφή, ή εκμηδένιση της αξίας οποιουδήποτε περιουσιακού στοιχείου, β) με απόκρυψη τέτοιου στοιχείου, γ) με απαλλοτρίωση χωρίς ισάξιο και αξιόχρεο αντάλλαγμα και δ) με δημιουργία ψευδών χρεών, ή ψευδών δικαιοπραξιών, από τον οφειλέτη.
β) Οι πιο πάνω τρόποι τέλεσης δεν πρέπει να αντιφάσκουν μεταξύ τους. Μεταξύ δράστη και παθόντος πρέπει να υπάρχει σχέση δανειστή και οφειλέτη από κάποια νόμιμη αιτία, αρκεί να είναι βάσιμη, αληθινή και δικαστικά επιδιώξιμη, χωρίς να απαιτείται να είναι ληξιπρόθεσμη, εκκαθαρισμένη, δικαστικά αναγνωρισμένη, ή να έχει επιδοθεί στον οφειλέτη αγωγή περί αυτής.
γ) Υποκειμενικά απαιτείται δόλος, που περιλαμβάνει την γνώση της ύπαρξης της απαίτησης του δανειστή από συγκεκριμένη νομική αιτία και την θέληση του δράστη να ματαιώσει ολικά ή μερικά την ικανοποίησή του με έναν από τους άνω τρόπους (ΑΠ 339/2019, ΑΠ 148/2020).